مضرات چای؛ بررسی عوارض مصرف بیش از حد این نوشیدنی محبوب

نوشیدن چای در حد متعادل عموما برای اکثر افراد مفید است، اما وقتی این نوشیدنی به طور افراطی مصرف شود، مضرات چای مانند اضطراب، خواب نامناسب و سردرد را به همراه دارد. این عوارض غالبا به محتوای کافئین و تانن موجود در چای مرتبط هستند.

چای یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌ها در سطح جهانی به شمار می‌آید. انواع مختلف آن، شامل چای سبز، چای سیاه و چای اولانگ، همگی از برگ‌های گیاه کاملیا سیننسیس استخراج می‌شوند. نوشیدن یک فنجان چای داغ می‌تواند احساس آرامش و دلپذیری را به دنبال داشته باشد، اما فواید این نوشیدنی تنها به این احساسات محدود نمی‌شود.

از دیرباز، چای به خاطر خواص درمانی‌اش در طب سنتی مورد استفاده قرار گرفته و تحقیقات جدید نشان می‌دهد که ترکیبات طبیعی موجود در آن می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند سرطان، چاقی، دیابت و مشکلات قلبی کمک کند.

در حالی که مصرف متعادل چای به عنوان انتخابی سالم به حساب می‌آید، اما نوشیدن بیش از ۳ تا ۴ فنجان (حدود ۷۱۰ تا ۹۵۰ میلی‌لیتر) در روز ممکن است عوارض جانبی نامطلوبی به بار آورد. اکنون، بیایید به بررسی مضرات چای بپردازیم.

تاثیر چای بر جذب آهن

چای به خاطر وجود تانن‌ها، که ترکیباتی طبیعی هستند، می‌تواند بر جذب آهن اثر بگذارد. از اولین مضرات چای می‌توان به این مورد که در فرهنگ ما نیز جا افتاده است، اشاره کرد. این تانن‌ها قادرند با آهن موجود در برخی غذاها پیوند برقرار کنند و در نتیجه، دسترسی بدن به این ماده مهم را دشوار سازند.

کمبود آهن یکی از مشکلات تغذیه‌ای رایج در سطح جهانی است و افرادی که با این کمبود مواجه‌اند، باید در مصرف چای احتیاط کنند؛ زیرا وضعیت آن‌ها را بدتر می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که تانن‌های چای در مقایسه با آهن موجود در منابع حیوانی، بیشتر مانع جذب آهن از منابع گیاهی می‌شوند. بنابراین، اگر رژیم غذایی شما عمدتا گیاهی است، به مقدار چای مصرفی‌تان توجه داشته باشید.

مقدار تانن در چای می‌تواند بسته به نوع و روش تهیه آن متفاوت باشد. برای اکثر افراد، محدود کردن مصرف چای به ۳ فنجان یا کمتر در روز (حدود ۷۱۰ میلی‌لیتر) می‌تواند انتخاب مناسبی در نظر گرفته شود. اگر سطح آهن شما پایین است، ولی همچنان به نوشیدن چای علاقه دارید، بهتر است آن را بین وعده‌های غذایی مصرف کنید. این روش به شما کمک می‌کند تا تاثیر منفی چای بر جذب آهن از غذا را کاهش دهید. البته می توانید با مصرف قرص آهن این کمبود را جبران نمایید.

به نقل از سایت  www.kusmitea.com خورد چای بر جذب آهن تاثیر گذار است:

Black tea contains catechins: tannins and bioflavonoids. The latter have antioxidant properties that are thought to promote weight loss. However, tannins could inhibit the absorption of non-heme iron in our body for 20 to 45 minutes.

Our body needs to absorb two types of iron: heme and non-heme iron.

Haem iron is found, for example, in meat;

Non-heme iron is found in plant foods (cereals, legumes, tofu, etc.) and in eggs.

چای سیاه حاوی کاتچین‌ها است: تانن‌ها و بیوفلاونوئیدها. بیوفلاونوئیدها دارای خواص آنتی‌اکسیدانی هستند که تصور می‌شود به کاهش وزن کمک می‌کنند. با این حال، تانن‌ها می‌توانند جذب آهن غیرهِم در بدن ما را به مدت ۲۰ تا ۴۵ دقیقه مهار کنند.

بدن ما به جذب دو نوع آهن نیاز دارد: آهن هِم و آهن غیرهِم.

آهن هِم در موادی مانند گوشت یافت می‌شود؛

آهن غیرهِم در مواد غذایی گیاهی (مانند غلات، حبوبات، توفو و غیره) و تخم‌مرغ یافت می‌شود.

افزایش اضطراب، استرس و بی‌قراری

برخی از چای‌ها، مانند چای سیاه و سبز، به طور طبیعی حاوی کافئین هستند. مصرف زیاد این ترکیب می‌تواند منجر به بروز احساسات ناخوشایندی مانند اضطراب، استرس و بی‌قراری شود.

یک فنجان چای متوسط (حدود ۲۴۰ میلی‌لیتر) بسته به نوع آن و روش دم کردن، بین ۱۱ تا ۶۱ میلی‌گرم کافئین دارد. چای سیاه کافئین بیشتری نسبت به انواع دیگر دارد و هر چه مدت زمان دم کردن طولانی‌تر باشد، مقدار کافئین آن نیز افزایش می‌یابد.

تحقیقات نشان می‌دهند که دوزهایی زیر ۲۰۰ میلی‌گرم کافئین در روز برای اکثر افراد عوارض جدی ایجاد نمی‌کند. با این حال، برخی افراد به کافئین حساس‌تر هستند و نیاز دارند که مصرف خود را محدود کنند. اگر پس از نوشیدن چای احساس عصبانیت یا بی‌قراری می‌کنید، این می‌تواند نشانه‌ای از مصرف بیش از حد کافئین باشد که از مضرات چای محسوب می‌شود. در این صورت، بهتر است مقدار چای خود را کاهش دهید.

همچنین، می‌توانید به جای چای‌های کافئین‌دار، از چای‌های گیاهی بدون کافئین استفاده کنید. این نوع چای‌ها از گیاه کاملیا سیننسیس تهیه نمی‌شوند و از ترکیباتی مانند گل‌ها، گیاهان و میوه‌ها درست می‌شوند. بنابراین، اگر دچار اضطراب هستید، کاهش مصرف چای یا انتخاب چای‌های بدون کافئین می‌تواند به شما کمک کند.

تاثیر چای بر کیفیت خواب

چای‌های مختلف به طور طبیعی حاوی کافئین هستند و اگر این نوشیدنی‌ها به میزان زیادی مصرف شوند، می‌توانند خواب شما را مختل کنند. هورمون ملاتونین، که به بدن علامت می‌دهد، زمان استراحت فرا رسیده است، تحت تاثیر کافئین قرار می‌گیرد. مطالعات نشان داده‌اند که کافئین می‌تواند تولید این هورمون را کاهش دهد و در نتیجه، کیفیت خواب را تحت تاثیر قرار دهد.

خواب ناکافی می‌تواند به مشکلات متعددی از قبیل خستگی مفرط، اختلال در حافظه و کاهش تمرکز منجر شود. همچنین، کمبود خواب مزمن با افزایش خطر چاقی و کنترل نادرست قند خون ارتباط دارد.

میزان کافئین متابولیزه شده در افراد متفاوت است و برای همین پیش‌بینی اثرات آن بر خواب هر شخصی دشوار است. تحقیقات نشان می‌دهند که حتی مصرف ۲۰۰ میلی‌گرم کافئین شش ساعت یا بیشتر قبل از خواب می‌تواند تاثیر منفی بر کیفیت خواب داشته باشد، در حالی که برخی مطالعات دیگر تاثیر قابل توجه پیدا نکرده‌اند.

اگر دچار مشکلات خواب هستید و به طور مرتب چای کافئین‌دار می‌نوشید، باید مصرف خود را کاهش دهید یا به چای‌های بدون کافئین با انواع گیاهی روی بیاورید. این تغییرات می‌توانند به شما کمک کنند تا خواب بهتری داشته باشید و الگوهای خواب خود را به حالت طبیعی بازگردانید.

حالت تهوع ناشی از مصرف چای

مضرات چای، به ویژه انواعی که حاوی تانن هستند، در برخی افراد باعث حالت تهوع می‌شود، به خصوص اگر این نوشیدنی با معده خالی یا در مقادیر زیاد مصرف شود. تانن‌ها که مسئول طعم تلخ و خشک چای هستند، با تحریک جداره گوارش، علائمی همچون حالت تهوع یا درد معده را ایجاد می‌کنند.

میزان چای لازم برای بروز این علائم کاملا بستگی به حساسیت فرد دارد. برخی افراد تنها با نوشیدن ۱ تا ۲ فنجان (تقریبا ۲۴۰ تا ۴۸۰ میلی‌لیتر) دچار ناراحتی می‌شوند، در حالی که دیگران می‌توانند بدون هیچ مشکلی بیش از ۵ فنجان (حدود ۱.۲ لیتر) چای بنوشند.

اگر پس از نوشیدن چای احساس ناراحتی کردید، بهتر است مقدار مصرف خود را کاهش دهید. همچنین، افزودن کمی شیر به چای یا مصرف آن همراه با وعده‌های غذایی می‌تواند از بروز ناراحتی جلوگیری کند. این امر باعث می‌شود که تانن‌ها با پروتئین‌ها و کربوهیدرات‌های موجود در غذا ترکیب شوند و اثرات تحریک‌کننده آن‌ها کاهش یابد.

بنابراین، اگر با علائم ناخوشایند پس از نوشیدن چای مواجه شدید، توجه به میزان و نحوه مصرف می‌تواند به شما کمک کند تا از این مشکلات دور بمانید.

سوزش سردل از مضرات چای

کافئین موجود در چای باعث بروز سوزش سردل یا تشدید علائم رفلاکس اسید می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهند که این ترکیب می‌تواند اسفنکتری را که مری را از معده جدا می‌کند، شل کند و به این ترتیب محتویات اسیدی معده به راحتی به مری برگردند. بنابراین مهم است که درمان سریع رفلاکس معده در خانه را بدانید.

علاوه‌بر این، کافئین می‌تواند تولید کلی اسید معده را نیز افزایش دهد. با این حال، نوشیدن چای همیشه به معنای بروز سوزش سردل نیست. واکنش هر فرد نسبت به مواد غذایی می‌تواند بسیار متفاوت باشد.

اگر شما به طور مداوم چای زیادی می‌نوشید و سوزش سردل برایتان آزاردهنده شده، شاید ارزش داشته باشد که مصرف خود را کاهش دهید و ببینید آیا علائم شما بهبود می‌یابد یا خیر. کافئین به دلیل قابلیت شل کردن اسفنکتر تحتانی مری و تحریک تولید اسید معده، می‌تواند به سوزش سردل و تشدید رفلاکس اسیدی منجر شود.

مضرات چای بارداری

در دوران بارداری، مصرف زیاد کافئین از نوشیدنی‌هایی مانند چای می‌تواند خطراتی را به همراه داشته باشد، از جمله سقط جنین و کم‌وزنی نوزاد در زمان تولد. تحقیقات در مورد اثرات کافئین در این دوران نتایج مختلفی را ارائه می‌دهند و هنوز به طور دقیق روشن نیست که چه مقدار کافئین واقعا بی‌خطر است. با این حال، اکثر مطالعات نشان می‌دهند که اگر مصرف روزانه خود را زیر 200 تا 300 میلی‌گرم نگه دارید، احتمال بروز عوارض به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.

کالج آمریکایی متخصصان زنان و زایمان توصیه می‌کند که از مرز 200 میلی‌گرم عبور نکنید. مقدار کافئین در چای می‌تواند متفاوت باشد، اما به طور کلی در هر فنجان (240 میلی‌لیتر) بین 20 تا 60 میلی‌گرم کافئین وجود دارد. بنابراین، برای احتیاط، بهتر است در روز بیشتر از 3 فنجان (710 میلی‌لیتر) ننوشید.

برخی از زنان باردار تصمیم می‌گیرند به جای چای معمولی، دمنوش‌های گیاهی بدون کافئین را مصرف کنند تا از تاثیرات کافئین در امان باشند، اما باید توجه داشته باشند که همه دمنوش‌های گیاهی بی‌خطر نیستند.

به عنوان مثال، دمنوش‌هایی که حاوی کوهوش سیاه یا شیرین بیان هستند، خطر زایمان زودرس را افزایش می‌دهند و باید از آن‌ها پرهیز کرد. اگر باردار هستید و نگرانی مصرف کافئین یا دمنوش‌های گیاهی خود را دارید، بهترین راه حل این است که با پزشک مشورت کنید.

سردرد شما از چای است

کافئین می‌تواند به تسکین برخی نوع‌های سردرد کمک کند، به‌خصوص وقتی به‌طور متناوب مصرف شود، اما برخلاف تصور عمومی ما، هنگامی که استفاده از آن مزمن می‌شود، اثرات منفی ایجاد می‌کند. مصرف چای، به‌عنوان یکی از منابع کافئین، می‌تواند به کاهش سردردهای مکرر کمک کند.

اما تحقیقات نشان می‌دهد که دریافت حداقل 100 میلی‌گرم کافئین در روز به بروز سردردهای روزانه منجر می‌شود. این مقدار بسته به تحمل هر فرد متفاوت است. چای کافئین کمتری نسبت به دیگر نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند قهوه یا نوشابه دارد، با این حال، بعضی انواع آن می‌توانند تا 60 میلی‌گرم کافئین در هر فنجان (240 میلی‌لیتر) ارائه دهند.

اگر به سردردهای مکرر دچار هستید و احساس می‌کنید که این مشکل به مضرات چای مرتبط باشد، بهتر است برای مدتی میزان مصرف آن را کاهش دهید یا حتی به‌طور کامل حذف کنید تا ببینید آیا علائم شما بهبود می‌یابد یا خیر. در نهایت، مصرف مداوم مقادیر زیاد کافئین از چای می‌تواند به سردردهای مزمن منجر شود.

سرگیجه و چای

احساس سبکی سر یا سرگیجه، اگرچه شایع نیست، اما می‌تواند به دلیل مصرف بیش از حد کافئین از چای ایجاد شود. این حالت زمانی به وجود می‌آید که میزان کافئین مصرفی به بیش از 400 تا 500 میلی‌گرم برسد، که معادل 6 تا 12 فنجان چای است. با این حال، افرادی که به کافئین حساس‌تر هستند، حتی با مقادیر کمتر هم این احساس را تجربه می‌کنند.

به‌طور کلی، نوشیدن چنین مقادیر بالایی از چای در یک وعده ایده خوبی نیست. اگر متوجه شدید که بعد از نوشیدن چای به‌طور مکرر دچار سرگیجه می‌شوید، لازم است به گزینه‌های کم‌کافئین روی بیاورید یا با پزشک خود مشورت کنید.

به یاد داشته باشید که دوزهای بالا از کافئین می‌تواند به سرگیجه منجر شود. این عارضه نسبت به دیگر مشکلات شیوع کمتری دارد و زمانی بروز می‌کند که مصرف شما از 6 تا 12 فنجان در روز بیشتر شود. این امر را نمی‌توان به‌صورت خاص از مضرات چای دانست؛ چراکه زیادی‌روی در مصرف هر ماده غذایی می‌تواند باعث بروز مشکلاتی شود.

وابستگی به کافئین

کافئین، به عنوان محرکی طبیعی، می‌تواند به سرعت به عادت تبدیل شود و مصرف مداوم چای یا دیگر منابع آن می‌تواند به وابستگی منجر خواهد شد. زمانی که فرد به کافئین عادت می‌کند، قطع ناگهانی آن می‌تواند عوارضی مانند سردرد، افزایش احساس خستگی، عصبانیت و حتی تپش قلب ایجاد کند.

مقدار کافئینی که برای ایجاد وابستگی لازم است، به شدت به فرد بستگی دارد. تحقیقات نشان می‌دهند که این وابستگی تنها پس از سه روز مصرف مداوم آغاز می‌شود و با گذشت زمان، علائم آن شدیدتر می‌گردد. حتی مصرف کم‌ چای به صورت مرتب می‌تواند به بروز وابستگی کمک کند. در این حالت، افرادی که به ناگاه کافئین را قطع می‌کنند، با خستگی، تحریک‌پذیری و سردرد مواجه می‌شوند.

نتیجه‌گیری

چای به عنوان یکی از پرطرفدارترین نوشیدنی‌ها در سراسر جهان شناخته می‌شود. این نوشیدنی نه تنها طعم دلپذیری دارد، بلکه به خاطر فواید سلامتی‌اش، از جمله کاهش التهاب و کاهش خطر بیماری‌های مزمن، نیز مشهور است.

در حالی که مصرف متعادل چای برای اکثر افراد مفید به‌شمار می‌رود، نوشیدن بیش از حد آن می‌تواند مضرات چای مانند اضطراب، سردرد، مشکلات گوارشی و اختلال در خواب را به همراه داشته باشد. اکثر افراد می‌توانند روزانه 3 تا 4 فنجان (710 تا 950 میلی‌لیتر) چای بنوشند بدون اینکه دچار عوارض خاصی شوند، اما برخی افراد حتی با مقادیر کمتر نیز احساس ناراحتی می‌کنند.

عوارض جانبی بیشتر به ترکیبات کافئین و تانن‌های موجود در چای مرتبط است. برخی از افراد به این ترکیبات حساس‌تر هستند، بنابراین مهم است که به تاثیر عادات چای‌نوشی خود بر سلامت‌تان دقت کنید. اگر با عوارضی مواجه هستید که به نظر می‌رسد به مصرف چای شما مرتبط است، سعی کنید به تدریج مقدار آن را کاهش دهید تا به تعادل مطلوب برسید.