مهم‌ترین علت اسهال نوزاد و راهکارهای مؤثر برای درمان

اسهال نوزاد یک نگرانی رایج برای والدین است که اغلب نشانه‌‌ای از مشکلات اساسی سلامتی محسوب می‌شود. شناخت علل و درمان‌های آن برای مدیریت و پیشگیری موثر بسیار مهم است. این مقاله به بررسی علت اسهال نوزاد، گزینه‌های درمانی و درمان‌های خانگی برای این مشکل در نوزادان و کودکان می‌پردازد و بینش‌های ضروری را به مراقبین ارائه می‌دهد. بنابراین، اگر دلبندتان درگیر این مشکل است یا در پی اطلاعاتی جهت پیشگیری از این مشکل هستید، تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

دلیل اسهال نوزاد

اسهال در نوزادان یک نگرانی رایج برای والدین و مراقبان است که اغلب با مدفوع مکرر و آبکی مشخص می‌شود. درک علل زمینه‌ای برای درمان و مدیریت موثر اسهال ضروری است. در ادامه به بررسی انواعی از دلایل اسهال نوزاد پرداخته‌ایم.

• عفونت ویروسی: یکی از شایع‌ترین علل، عفونت‌های ویروسی است که روتاویروس، عامل اصلی آن است و می‌تواند باعث گاستروانتریت شدید شود. نوزادان به‌خصوص اگر در برابر این ویروس واکسینه نشده باشند، آسیب‌پذیرتر هستند.
• عفونت باکتریایی: عفونت‌های باکتریایی نیز از دیگر دلایل مهم اسهال به شمار می‌روند؛ باکتری‌هایی مانند اشریشیا کلی و سالمونلا می‌توانند از طریق غذا یا آب آلوده وارد بدن شوند و علائم آن‌ها ممکن است نیاز به مداخله پزشکی داشته باشد.
• عفونت انگلی: عفونت‌های انگلی، اگرچه کمتر شایع‌اند می‌توانند موجب اسهال طولانی مدت شوند.
• عدم تحمل غذایی و آلرژی: عدم تحمل غذایی و آلرژی از عوامل اساسی دیگر در اسهال نوزاد محسوب می‌شوند. به‌عنوان مثال، عدم تحمل لاکتوز یا حساسیت به پروتئین شیر گاو می‌تواند منجر به ناراحتی و اسهال شود.
• تغییر در رژیم غذایی: تغییر در رژیم غذایی، به‌ویژه معرفی زودهنگام غذاهای جامد نیز می‌تواند منجر به اسهال گذرا شود. سیستم گوارشی نوزادان ممکن است زمان ببرد تا با غذاهای جدید سازگار شود که این امر می‌تواند حرکات طبیعی روده را مختل کند.
• استفاده از آنتی بیوتیک‌ها: علاوه‌بر این، استفاده از آنتی بیوتیک‌ها می‌تواند تعادل طبیعی فلور روده را مختل کند و منجر به اسهال مرتبط با آنتی بیوتیک شود. این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌های مفید کاهش می‌یابند و به باکتری‌های مضر اجازه تکثیر می‌دهند.

به‌طورکلی، درک علت اسهال نوزاد برای درمان موثر بسیار حائز اهمیت است. برای مثال، عفونت‌های ویروسی معمولاً خودبه‌خود برطرف می‌شوند، درحالی‌که عفونت‌های باکتریایی ممکن است به درمان آنتی بیوتیکی نیاز داشته باشند. مشاوره با متخصص برای اطمینان از مراقبت مناسب و جلوگیری از عوارض مانند کم‌آبی بدن الزامی محسوب می‌شود.

علت اسهال نوزاد بعد از شیر خوردن

علت اسهال نوزاد بعد از شیر خوردن ممکن است به مسائل مختلفی مرتبط باشد که درک آن‌ها برای والدین اهمیت دارد. یکی از علل اصلی، شیر خوردن بیش از حد یا کمتر از نیاز نوزاد است. مصرف بیش از حد شیر می‌تواند منجر به هضم نادرست و مدفوع شل شود، درحالی‌که تغذیه ناکافی ممکن است به سوء جذب و دفع غذای هضم نشده منجر شود.

معرفی سریع غذاهای جامد نیز می‌تواند تأثیر منفی بر سیستم گوارشی نوزاد داشته باشد. توصیه می‌شود غذاهای جدید به تدریج و با فاصله زمانی مناسب معرفی شوند تا والدین بتوانند واکنش‌های نامطلوب را کنترل کنند. تغییر در نوع شیر خشک یا رژیم غذایی مادر نیز می‌تواند باعث اسهال شود، زیرا برخی نوزادان ممکن است به پروتئین‌های خاص موجود در شیر حساسیت داشته باشند.

علاوه‌بر این، مصرف آنتی‌بیوتیک توسط مادر شیرده می‌تواند فلور روده او را تغییر دهد و بر ترکیب شیر تأثیر بگذارد که ممکن است به اختلالات گوارشی در نوزاد منجر شود.

والدین باید به علائم نشانه‌دهنده مشکلات تغذیه‌ای توجه کنند. مدفوع مکرر و آبکی، به‌ویژه اگر با استفراغ، تب یا تحریک‌پذیری همراه باشد، ممکن است نشان‌دهنده مشکل باشد. همچنین، اگر نوزاد در حین یا بعد از شیر خوردن علائمی مانند گاز زیاد، نفخ یا گیجی از خود نشان دهد، این موارد می‌تواند نشانه‌ای از مسائل مربوط به تغذیه باشد که نیاز به بررسی بیشتر دارد.

به‌طورکلی، نظارت بر الگوهای تغذیه و قوام مدفوع می‌تواند به شناسایی محرک‌های احتمالی و تنظیم شیوه‌های تغذیه کمک کند. قبل از مطالعه ادامه این مقاله، در صورتی که علاقمندید اطلاعات بیشتری درباره نوزادان داشته باشید پیشنهاد ما مطالعه مقاله های  عفونت چشم نوزاد و گرفتگی بینی در نوزاد است.

اسهال نوزاد دو ماهه

اسهال نوزاد دو ماهه می‌تواند نگران‌کننده باشد، اما درک مدفوع طبیعی و علل آن به والدین کمک می‌کند. نوزادان در این سن معمولاً مدفوع نرم و شلی دارند که ممکن است زرد تا سبز باشد، به‌ویژه اگر از شیر مادر تغذیه کنند. شیر مادر به‌راحتی هضم شده و منجر به اجابت مزاج مکرر می‌شود. نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند، مدفوعشان کمی سفت‌تر است.

یکی از دلایل اصلی اسهال در این سن، سیستم گوارشی نابالغ نوزادان است که به تغییرات رژیم غذایی، عفونت‌ها یا استرس حساس است. عفونت‌های ویروسی و قرار گرفتن در معرض باکتری‌ها یا انگل‌ها نیز می‌توانند باعث اسهال نوزاد دو ماهه شوند.

والدین باید به علائم هشداردهنده توجه کنند و در صورت مشاهده اسهال مداوم بیش از یک یا دو روز، وجود خون یا مخاط در مدفوع، علائم کم آبی، تب بالا یا تحریک‌پذیری غیرمعمول، به پزشک مراجعه کنند. همچنین، اگر نوزاد به‌طور غیرمعمول کم تغذیه کند یا علاقه‌ای به تغذیه نشان ندهد، مشاوره فوری با پزشک اطفال ضروری محسوب می‌شود.

در مجموع، تغییرات در قوام مدفوع نوزادان در این سنین ممکن است طبیعی باشد، اما هرگونه تغییر قابل توجه یا علائم مرتبط باید با یک ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی مورد بحث قرار گیرد تا از سلامت نوزاد اطمینان حاصل شود.

درمان اسهال نوزاد

هنگام درمان اسهال نوزاد، هدف اصلی حفظ هیدراتاسیون «مصرف مایعات کافی» و راحتی در حین رسیدگی به علل زمینه‌ای است. در ادامه چند گزینه درمانی کلی را بررسی خواهیم کرد.

• اهمیت هیدراتاسیون: هیدراته نگه داشتن نوزاد در دوره‌های اسهال بسیار مهم است و محلول‌های آبرسانی خوراکی «ORS» می‌توانند مفید باشند، اما قبل از استفاده از هر نوشیدنی الکترولیتی باید با پزشک اطفال مشورت کرد.
• تنظیم رژیم غذایی: تنظیم رژیم غذایی نیز اهمیت بسیاری دارد؛ اگر نوزاد شروع به خوردن غذاهای جامد کرده است، غذاهای ملایم نظیر کراکر، غلات، ماکارونی و موز می‌توانند به سفت شدن مدفوع کمک کنند.
• تعویض مکرر پوشک: تعویض مکرر پوشک نیز برای جلوگیری از بثورات پوستی در نوزاد ضروری محسوب می‌شود.
• ادامه شیردهی و تغذیه با شیر خشک: اگر نوزاد با شیر مادر یا شیر خشک تغذیه می‌شود، این روند باید ادامه یابد، مگر اینکه پزشک توصیه دیگری داشته باشد. شیر مادر مواد مغذی و آنتی بادی‌های ضروری را فراهم می‌کند.
• پرهیز از برخی مواد غذایی: در این دوران، پرهیز از برخی مواد غذایی نظیر غذاهای چرب، پرفیبر، محصولات لبنی و شیرینی‌ها توسط مادر نیز توصیه می‌شود.

اکنون می‌خواهیم به این سوال پاسخ دهیم که چه زمانی باید با پزشک متخصص اطفال مشورت کرد؟ والدین باید در صورت مشاهده علائم شدید همچون استفراغ مکرر، بثورات پوستی، تب، کاهش وزن یا مدفوع قرمز یا سفید، به‌سرعت با پزشک اطفال مشورت کنند، زیرا این علائم ممکن است نشان‌دهنده وضعیت جدی‌تری باشد که نیاز به مراقبت فوری دارد.

درمان اسهال کودکان

درمان اسهال کودکان بزرگ‌تر و نوپا به دلیل تفاوت‌های رژیمی و تحمل غذایی نسبت به نوزادان کوچکتر متفاوت است. آبرسانی، اساس درمان برای این گروه سنی است و محلول‌های آبرسانی خوراکی «ORS» برای جایگزینی مایعات و الکترولیت‌های از دست رفته توصیه می‌شود. درحالی‌که نوزادان ممکن است نیاز به مایعات داخل وریدی داشته باشند، کودکان بزرگ‌تر معمولاً می‌توانند ORS را در خانه مصرف کرده و والدین باید از دادن نوشیدنی‌های شیرین و گازدار به فرزند خود خودداری کنند.

از آنجایی‌که حفظ یک رژیم غذایی متعادل نیز در دوران نقاهت بسیار مهم محسوب می‌شود، می‌خواهیم به این نکته بپردازیم که برای اسهال بچه چی خوبه؟ پس از آبرسانی اولیه، بازگشت تدریجی به رژیم غذایی عادی توصیه می‌شود و غذاهایی نظیر موز، برنج، سس سیب و نان تست که هضم آسان‌تری دارند، مفید هستند.

همچنین، برای تأمین مواد مغذی ضروری باید پروتئین‌ها و چربی‌های سالم را به رژیم غذایی کودک اضافه کرد. علاوه‌بر این، پروبیوتیک‌ها نقش مهمی در مدیریت اسهال دارند و می‌توانند به بازیابی فلور طبیعی روده کمک کنند. پس از شروع بهبودی، غذاهای غنی از پروبیوتیک مانند ماست می‌توانند به رژیم غذایی کودک افزوده شوند.

به‌طورکلی، درمان اسهال کودکان بزرگ‌تر بر هیدراتاسیون، انعطاف‌پذیری رژیم غذایی و گنجاندن پروبیوتیک‌ها تمرکز دارد که بهبودی مؤثرتری را فراهم می‌کند.

به نقل از سایت  www.healthline.com درمان اسهال در کودکان با ORS بی خطر است:

Oral rehydration therapy is safe for children. It’s commonly used to treat diarrhea-related dehydration in children.

Compared to adults, children are more likely to experience dehydration due to diarrhea. They have a higher metabolic rate, meaning their bodies quickly use water. Children might also be unable to recognize thirst or hydrate themselves.

درمان آبرسانی خوراکی برای کودکان ایمن است و معمولاً برای درمان کم‌آبی ناشی از اسهال در کودکان استفاده می‌شود.

در مقایسه با بزرگسالان، کودکان بیشتر در معرض خطر کم‌آبی به دلیل اسهال هستند. آن‌ها دارای نرخ متابولیکی بالاتری هستند، به این معنی که بدنشان سریع‌تر از آب استفاده می‌کند. همچنین کودکان ممکن است توانایی تشخیص تشنگی یا هیدراته‌کردن خود را نداشته باشند.

درمان خانگی اسهال نوزادان

درمان خانگی اسهال نوزادان بر هیدراتاسیون، تنظیم رژیم غذایی و نظارت بر علائم کم آبی تمرکز دارد. همانطور که پیش‌تر گفته شد، مهم‌ترین گام، اطمینان از هیدراته ماندن نوزاد است. جرعه‌های کوچک محلول‌های آبرسانی خوراکی یا مایعات شفاف نظیر آب و شیر مادر را به نوزاد ارائه دهید و از نوشیدنی‌های شیرین پرهیز کنید.

در صورت شروع مصرف مواد جامد توسط فرزندتان، رژیم BRAT «موز، برنج، سس سیب و نان تست» را در نظر بگیرید که برای معده ملایم است و به سفت شدن مدفوع کمک می‌کند. سپس، به تدریج سایر غذاها را با بهبود اسهال وارد رژیم غذایی او کنید.

مراقب علائمی نظیر خشکی دهان، کاهش ادرار «کمتر پوشک خیس می‌شود»، بی حالی یا گیجی غیر معمول باشید. اگر متوجه هر یک از این علائم شدید، فورا به پزشک مراجعه کنید.

برخی از والدین درمی‌یابند که پروبیوتیک‌ها می‌توانند به بازیابی فلور روده کمک کنند، اما قبل از معرفی آن‌ها به فرزند خود با پزشک اطفال مشورت کنید. از مصرف داروهای ضد اسهال بدون نسخه خودداری کنید، مگر اینکه توسط یک متخصص تجویز شود، زیرا ممکن است برای نوزادان بی خطر نباشند. همیشه آسایش و رفاه کودک خود را در اولویت قرار دهید و در صورت تداوم یا بدتر شدن اسهال با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید.

سخن پایانی

چنانچه گفته شد، درک روش‌های درمانی و علت اسهال نوزاد برای والدین بسیار مهم در نظر گرفته می‌شود. نظارت دقیق علائم و مشورت با متخصصان در صورت نیاز، درمان به موقع را تضمین می‌کند. در نهایت، آگاه ماندن و فعال بودن در مورد سلامت کودک می‌تواند به پیشگیری از عوارض و بهبودی کمک کند و منجر به داشتن یک نوزاد و کودک شادتر و سالم‌تر شود.