سلنیوم

سلنیوم چیست؟

اگرچه ممکن است هرگز نام سلنیوم را نشنیده باشید، اما این ماده مغذی شگفت انگیز برای سلامتی شما حیاتی است. سلنیوم یک ماده معدنی ضروری است، به این معنی که باید از طریق رژیم غذایی یا مکمل ها به دست آید. این ماده ی معدنی فقط در مقادیر کم مورد نیاز است، اما نقش مهمی در فرآیندهای بدن شما، از جمله متابولیسم و ​​عملکرد تیروئید شما ایفا می کند. سلنیوم جزء ضروری آنزیم ها و پروتئین های مختلف به نام سلنوپروتئین ها است که به ساخت DNA و محافظت در برابر آسیب سلولی و عفونت کمک می کند. این پروتئین ها همچنین در تولید مثل و متابولیسم هورمون های تیروئید نقش دارند. بیشتر سلنیوم در بدن در بافت ماهیچه ای ذخیره می شود، اگرچه غده تیروئید به دلیل سلنوپروتئین های مختلف که به عملکرد تیروئید کمک می کند، بالاترین غلظت سلنیوم را در خود دارد. بخش عمده ای از سلنیوم مورد نیاز بدن از مواد غذایی تامین می شود. با این حال بعضی از افراد ممکن است به دلیل شرایط جسمی خاص قادر به مصرف غذاهای حاوی سلنیوم نباشند. از این رو مکمل های حاوی سلنیوم بهترین گزینه برای تامین این ماده مفید در بدن به شمار می رود.

فواید سلنیوم برای بدن

همانطور که گفتیم سلنیوم در چندین جنبه از سلامت انسان نقش دارد، در ادامه به برخی مزایای سلامتی سلنیوم برای بدن می پردازیم.

سلنیوم به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی

آنتی اکسیدان ها ترکیباتی در خوراکی ها هستند که از آسیب سلولی ناشی از رادیکال های آزاد جلوگیری می کنند. رادیکال های آزاد محصولات جانبی طبیعی فرآیندهایی مانند متابولیسم هستند که روزانه در بدن شما تشکیل می شوند. رادیکال های آزاد برای سلامتی شما ضروری هستند. آنها عملکردهای مهمی از جمله محافظت از بدن شما در برابر بیماری را انجام می دهند. استرس اکسیداتیو با بیماری های مزمن مانند بیماری قلبی، آلزایمر و سرطان و همچنین پیری زودرس و خطر سکته مرتبط است. آنتی اکسیدان هایی مانند سلنیوم با کنترل تعداد رادیکال های آزاد به کاهش استرس اکسیداتیو کمک می کنند. همچنین آنها به خنثی کردن رادیکال های آزاد اضافی و محافظت از سلول ها در برابر آسیب ناشی از استرس اکسیداتیو کمک می کنند.

کاهش خطر ابتلا به سرطان با سلنیوم

علاوه بر کاهش استرس اکسیداتیو، سلنیوم ممکن است به کاهش خطر ابتلا به برخی سرطان ها کمک کند. این موضوع به توانایی سلنیوم در کاهش آسیب DNA و استرس اکسیداتیو، تقویت سیستم ایمنی بدن و از بین بردن سلول های سرطانی نسبت داده شده است. برخی تحقیقات نشان می دهند که مکمل سلنیوم ممکن است عوارض جانبی را در افرادی که تحت پرتودرمانی قرار می گیرند کاهش دهد.

تاثیر سلنیوم بر سلامت قلب

یک رژیم غذایی غنی از سلنیوم ممکن است به حفظ سلامت قلب شما کمک کند، زیرا سطوح پایین سلنیوم با افزایش خطر بیماری قلبی مرتبط است. سلنیوم همچنین ممکن است علائم التهاب را در بدن شما که یکی از عوامل خطر اصلی بیماری قلبی است، کاهش دهد.

تاثیر سلنیوم بر سلامت مغز

بیماری آلزایمر یک بیماری ویرانگر است که باعث از دست دادن حافظه می شود و بر تفکر و رفتار افراد تأثیر منفی می گذارد. روزانه تعداد مبتلایان به آلزایمر در حال افزایش است. بنابراین، یافتن راه هایی برای پیشگیری از این بیماری دژنراتیو ضروری است. اعتقاد بر این است که استرس اکسیداتیو در شروع و پیشرفت بیماری های عصبی مانند پارکینسون، مولتیپل اسکلروزیس و آلزایمر نقش دارد. چندین مطالعه نشان داده است که بیماران مبتلا به آلزایمر سطح سلنیوم خونی کمتری دارند. علاوه بر این، برخی از مطالعات نشان داده اند که آنتی اکسیدان ها در غذاها و مکمل ها ممکن است حافظه را در بیماران مبتلا به آلزایمر بهبود ببخشند.

سلامت تیروئید با سلنیوم

سلنیوم برای عملکرد مناسب غده تیروئید شما مهم است. در واقع، بافت تیروئید حاوی مقدار بیشتری سلنیوم نسبت به سایر اندام‌های بدن انسان است. این ماده معدنی قدرتمند به محافظت از تیروئید در برابر آسیب اکسیداتیو کمک می کند و نقش اساسی در تولید هورمون های تیروئید ایفا می کند. نتیجه یک بررسی نشان می دهد که مصرف مکمل های سلنیوم روزانه به مدت سه ماه منجر به کاهش آنتی بادی تیروئید می شود. همچنین در  بهبود خلق و خو در مبتلایان به بیماری هاشیموتو موثر است.

تقویت سیستم ایمنی بدن با سلنیوم

سیستم ایمنی بدن شما با شناسایی و مبارزه با تهدیدات احتمالی، بدن شما را سالم نگه می دارد. اینها شامل باکتری ها، ویروس ها و انگل ها هستند. سلنیوم نقش مهمی در سلامت سیستم ایمنی بدن شما دارد. این آنتی اکسیدان به کاهش استرس اکسیداتیو در بدن شما کمک می کند که باعث کاهش التهاب و تقویت ایمنی می شود. مطالعات نشان داده اند که افزایش سطح سلنیوم خون با افزایش پاسخ ایمنی مرتبط است. در نتیجه مکمل های سلنیوم ممکن است به تقویت سیستم ایمنی در افراد مبتلا به آنفولانزا، سل و هپاتیت C کمک کند.

کاهش علائم آسم با سلنیوم

آسم یک بیماری مزمن است که راه‌های تنفس را که هوا را به داخل و خارج از ریه‌ها حمل می‌کنند، تحت تاثیر قرار می‌دهد. این راه های تنفسی ملتهب می شوند و شروع به باریک شدن می کنند و علائمی مانند خس خس سینه، تنگی نفس، سفتی قفسه سینه و سرفه ایجاد می کنند. آسم با افزایش سطح استرس اکسیداتیو و التهاب در بدن مرتبط است. با توجه به توانایی سلنیوم در کاهش التهاب، برخی مطالعات نشان می دهد که این ماده معدنی ممکن است به کاهش علائم مرتبط با آسم کمک کند. تحقیقات نشان می دهد که افراد مبتلا به آسم سطح سلنیوم خونشان کمتر است.

بدن به چه مقدار سلنیوم در روز نیاز دارد؟

حداکثر مصرف توصیه شده سلنیوم 75 میکروگرم یا 0.075 میلی گرم در روز است. به طور کلی، توصیه های رسمی نشان می دهد که مصرف بیش از 400 میکروگرم در روز بیش از حد است.

سلنیوم از چه مواد غذایی تامین می شود؟

این ماده بسیار مفید و ضروری به راحتی از طریق مصرف برخی از مواد غذایی در بدن تامین می شود. برای دریافت سلنیوم، کافی است مواد غذایی ذکر شده را در برنامه روزانه خود بگنجانید. مواد غذایی زیر منابع مناسبی از سلنیوم هستند. 

• آجیل
• ماهی
• ژامبون
• گوشت گاو
• گوشت بوقلمون
• گوشت مرغ
• تخم مرغ

علائم کمبود سلنیوم

کمبود سلنیوم به عدم وجود سلنیوم کافی در بدن شما اشاره دارد. کمبود سلنیوم می تواند چندین مشکل در سلامتی ما ایجاد کند. کمبود سلنیوم، تقریبا یک کمبود نادر محسوب می شود با این حال طبق یک بررسی در سال 2017، حدود 1 میلیارد نفر در سراسر جهان تحت تأثیر کمبود سلنیوم قرار دارند. کمبود این ماده می تواند علائم مختلفی ایجاد کند که رایج ترین آنها عبارتند از ناباروری در مردان و زنان، ضعف عضلانی، خستگی، ریزش مو، ضعیف شدن سیستم ایمنی.

تاثیر سلنیوم بر کرونا (کووید 19 )

ما دریافتیم که استرس اکسیداتیو یکی از ویژگی‌های بارز بیماری کرونا (کووید 19 ) است. سلنیوم نقش کلیدی در تقویت ایمنی، کاهش استرس اکسیداتیو، جلوگیری از عفونت های ویروسی و حمایت از بیماری های بحرانی دارد. علاوه بر این، کمبود سلنیوم با استرس اکسیداتیو و التهاب بیش از حد در بیماری‌های بحرانی مرتبط است و کمبود سلنیوم با شدت بیماری کرونا مرتبط است. مکمل سلنیوم در دوز مناسب ممکن است به عنوان درمان علیه کرونا تاثیر مثبتی داشته باشد.

مصرف قرص سلنیوم در دوران بارداری

همانطور که گفتیم سلنیوم برای عملکرد تیروئید مهم است زیرا آنزیم اصلی فعال کننده هورمون تیروئید حاوی سلنیوم است. بیماری خودایمنی تیروئید شایع ترین علت کم کاری و پرکاری تیروئید است و با آنتی بادی های ضد تیروئید مثبت، معمولا آنتی بادی های ضد TPO مشخص می شود. افرادی که آنتی بادی های ضد TPO بالایی دارند در معرض خطر ابتلا به کم کاری تیروئید هستند. نشان داده شده است که زنان دارای آنتی بادی TPO مثبت در معرض خطر افزایش عوارض بارداری از جمله سقط جنین و زایمان زودرس هستند. در برخی از مطالعات نشان داده شده است که مکمل سلنیوم در دوران بارداری باعث کاهش سطح آنتی بادی TPO می شود و در یک مطالعه دیگر مصرف سلنیوم در دوران بارداری باعث کاهش آنتی بادی های TPO و کاهش خطر ناهنجاری های عملکرد تیروئید پس از بارداری شد.

مکمل های سلنیوم برای مردان

تحقیقات نشان داده اند که مصرف مکمل های سلنیوم در مردان می تواند باعث کمک به حل مشکلات پروستات و تحرک اسپرم ها شود. همچنین مکمل سلنیوم در مردان نابارور با وضعیت سلنیوم پایین می‌تواند حرکت اسپرم و شانس لقاح موفق را بهبود بخشد.

مکمل های سلنیوم

بخش عمده ای از سلنیوم مورد نیاز بدن از مواد غذایی تامین می شود. با این حال بعضی از افراد ممکن است به دلیل شرایط جسمی خاص قادر به مصرف غذاهای حاوی سلنیوم نباشند. از این رو مکمل های حاوی سلنیوم بهترین گزینه برای تامین این ماده مفید در بدن به شمار می رود.

عوارض مصرف مکمل های سلنیوم

اگرچه سلنیوم برای سلامتی لازم است، اما مصرف بیش از حد آن می تواند خطرناک باشد. اگر چه مصرف بیش از حد تمام دارو ها عوارضی را به دنبال دارد همچنین مصرف دوزهای بالای سلنیوم می تواند سمی و حتی کشنده باشد. آجیل برزیلی حاوی مقدار بسیار بالایی سلنیوم است. مصرف بیش از حد آن می تواند منجر به سمیت سلنیوم شود. با این حال، مسمومیت با مصرف مکمل ها به جای خوردن غذاهای حاوی سلنیوم بیشتر اتفاق می افتد. علائم سمیت سلنیوم عبارتند از ریزش مو، سرگیجه، حالت تهوع، استفراغ، گر گرفتگی صورت، لرزش، درد عضلانی. در موارد شدید، مسمومیت حاد سلنیوم می تواند منجر به علائم جدی روده ای و عصبی، حمله قلبی، نارسایی کلیه و مرگ شود. می توانید برای پیشگیری از عوارض احتمالی این مکمل ها را تحت نظر پزشک مصرف کنید.

آیا مکمل های سلنیوم چاق کننده است؟

تیروئید شما حاوی سطوح بالایی از سلنیوم است که برای ساخت و متابولیسم هورمون های تیروئید استفاده می شود. این هورمون ها بسیاری از عملکردهای متابولیک را در بدن شما تنظیم می کنند، از جمله اینکه چقدر کالری می سوزانید. در یک مطالعه کوچک 12 هفته ای بر روی 37 بزرگسال مبتلا به اضافه وزن، آنهایی که روزانه 240 میکروگرم مکمل سلنیوم را همراه با یک رژیم غذایی با کالری محدود مصرف کردند، نسبت به گروهی که فقط محدودیت کالری را امتحان کردند، وزن بیشتری از دست دادند. کسانی که مکمل روزانه مصرف می کردند، چربی بیشتری از دست دادند و سطوح لپتین پایین تری داشتند که هورمونی است که به تنظیم ذخیره چربی کمک می کند. در نتیجه می توان گفت مکمل های سلنیوم نه تنها چاق کننده نیستند، بلکه می توانند در کاهش وزن نیز نقش بسزایی داشته باشند.

بهترین زمان مصرف سلنیوم

اگر می خواهید کمبود سلنیوم خود را جبران کنید، از قرص های سلنیوم یا سایر مکمل های حاوی این ماده مغذی استفاده کنید، توصیه کلی این است که آن را همراه با وعده های غذایی اصلی خود مصرف کنید. در این صورت احتمال بروز عوارض به حداقل می رسد.

ویژگی های یک مکمل سلنیوم خوب

از ویژگی های یک مکمل سلنیوم خوب که بتواند پاسخگوی نیاز های بدن به سلنیوم باشد، می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• کمک به کارکرد طبیعی و سالم غده تیروئید
• پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ های قلبی و عروقی
• بهبود کارکرد طبیعی سیستم عصبی
• کاهش اثرات مخرب رادیکال های آزاد
• کمک به حل مشکلات پروستات و تحرک اسپرم ها
• تقویت کننده رشد ناخن، پوست و مو
• حفظ کننده سلامت پوست، مو و ناخن
• تامین کننده سلنیوم مورد نیاز بدن
• تقویت کننده سیستم ایمنی بدن و خواص آنتی اکسیدانی

بهترین مکمل های سلنیوم

انتخاب یک مکمل خوب همیشه برای ما یک دغدغه است. زیرا یک انتخاب خوب باعث می شود تمام انتظارهایی که از یک مکمل داریم برطرف شود. از بهترین مکمل های سلنیوم که بتوانند انتظارات افراد را به خوبی پاسخ دهند، می توان به موارد زیر اشاره کرد.

•  قرص سلنیوم هلث برست
• قرص سلنیوم پلاس او پی دی فارما
• کپسول سلن پلاس یوروویتال

نتیجه گیری

همانطور که گفتیم استفاده از مکمل های سلنیوم یا مکمل هایی که در ترکیباتشان از سلنیوم استفاده می شود، می توانند بر جنبه های مختلف سلامتی ما از جمله سلامت قلب، تقویت سیستم ایمنی بدن، سلامت تیروئید، سلامت مغز و… تاثیرات مثبتی بگذارند. انتخاب یک مکمل مناسب و مصرف صحیح از آن به ما کمک می کند تا بتوانیم به خوبی از مزایای سلنیوم بهره ببریم. همچنین مکمل های سلنیوم در روند کاهش وزن نیز تاثیرات مثبتی دارند و برای بهره مندی از تاثیرات مثبت آن ها و کاهش عوارض احتمالی، کافی است با مشورت پزشک متخصص و در زمان مناسب، این مکمل ها را مصرف نمایید.